519 ontbrekende geneesmiddelen: wat betekent dat nu?

Verschillende media schrijven over de lijst van 519 geneesmiddelen die momenteel onbeschikbaar zijn in ons land. 519 lijkt zeer veel, maar dat getal vertelt lang niet het volledige verhaal. Als we de medicijnen waarvoor er een alternatief voorhanden is niet meetellen, blijven er vier onbeschikbare geneesmiddelen over op de lijst. Hoe komt dat nu?

519 medicijnen die momenteel niet beschikbaar zijn in ons land: dat is veel. Het goede nieuws is dat de volksgezondheid daar niet door in het gedrang komt.

Voor de meeste van de ontbrekende medicijnen zijn er immers alternatieven met dezelfde therapeutische werking voorhanden. Dat betekent dat patiënten hun behandeling voort kunnen zetten.

De lijst houdt bovendien geen rekening met de verpakkingsgrootte van een geneesmiddel. Veel soorten pillen kan je krijgen in verschillende verpakkingen, bijvoorbeeld in dozen van 10, 20, 30, 60 of 90 stuks.

Is één van die verpakkingen niet verkrijgbaar? Dan komt het op de lijst van onbeschikbaarheden, ook als je exact hetzelfde medicijn wel nog in andere verpakkingen kan krijgen. Sommige geneesmiddelen staan zelfs twee, drie of meer keer op de lijst omdat elke verpakkingsgrootte apart meetelt.

Vier ‘echte’ onbeschikbaarheden

Van de 519 onbeschikbare geneesmiddelen zijn er vandaag vier waarvoor niet meteen een therapeutisch gelijkwaardig alternatief voorhanden is. We lijsten ze even op:

– Een psychofarmacon dat gebruikt wordt voor de behandeling van o.a. manische depressiviteit en bipolaire stoornis.
– Twee geneesmiddelen op basis van bloedplasma. Menselijk lichaamsmateriaal zoals bloedproducten is schaars. Geneesmiddelen die op basis van dat soort schaarse grondstoffen worden gemaakt, zijn per definitie gevoelig voor onbeschikbaarheden. Het is zaak om er zo zuinig en gericht mogelijk mee om te gaan. Om die reden scherpte het Riziv in 2017 de terugbetalingsvoorwaarden van één van die producten aan.
– Het vierde middel is een antibioticum waarvoor momenteel problemen zijn met de grondstof.

Het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) en het Riziv stellen alles in het werk om oplossingen te vinden voor deze essentiële tekorten, zodat geen enkele patiënt getroffen wordt.

Last voor patiënten en zorgverleners

De volksgezondheid brengen de meeste onbeschikbaarheden niet in gevaar, maar voor patiënten en zorgverleners is het ongemak niet te onderschatten. Zomaar van behandeling veranderen is voor veel patiënten immers niet evident, en voor artsen en apothekers brengt zo’n switch heel wat administratie met zich mee. Daarom zoeken we met zijn allen intensief naar oplossingen. 

Internationaal probleem

De onbeschikbaarheid van geneesmiddelen is een internationaal probleem dat alle Europese landen treft. Ter vergelijking: in Nederland waren vorig jaar 769 geneesmiddelen niet beschikbaar, in 2017 waren dat er 730.

Geneesmiddelen worden niet voor één land gemaakt, wel voor de internationale markt. Als alleenstaand land kan je dit probleem dan ook niet uit de wereld helpen. Om die reden heeft België dit onderwerp al herhaaldelijk op de internationale agenda gezet. En met succes: in juni 2019 heeft het OECD Health Committee besloten om er een apart rapport over te maken. Daarin zal het ook een reeks beleidsaanbevelingen meegeven om de problematiek van onbeschikbare geneesmiddelen in te dijken.

Belgische patiënt beschermen

Daarnaast hebben we de voorbije jaren samen met het FAGG de situatie in België gedetailleerd in kaart gebracht. Daardoor kunnen we vroeger anticiperen en gerichter bijsturen.

We hebben ook maatregelen genomen om de Belgische patiënt te beschermen. Zo is in maart van dit jaar een wet gestemd die groothandelaars-verdelers verplicht om in hun leveringen prioriteit te geven aan de Belgische patiënt en zo te voorkomen dat die geneesmiddelen in het buitenland terechtkomen (lees hier meer). Tegen die bepaling is recent beroep aangetekend, maar ik ben ervan overtuigd dat de maatregel onze patiënten beter zal beschermen en blijf hem dan ook verdedigen.

Mirakeloplossing?

In het hele verhaal van onbeschikbare geneesmiddelen spelen verschillende oorzaken mee, gaande van grondstoffentekorten of twijfels over de kwaliteit tot productieproblemen of logistieke kwesties. Eén mirakeloplossing is er dus niet, maar door zowel op nationaal als internationaal niveau samen te werken kunnen we de onbeschikbaarheden stap voor stap terugdringen.

Heb je bijkomende vragen? Dan kan je contact opnemen met de specialisten van het FAGG via dit mailadres: info.medicines@fagg.be.