Bijzitters verkiezingen kunnen vrijstelling vragen als ze 2 maal gezeteld hebben.

Geplaatst op 09 maart, 2023 om 16:00

 

In de Kamercommissie Grondwet is op 8 maart jl. een een hervorming van de Kieswetgeving gestemd. Daarbij is ook een recht op vrijstelling voor bijzitters goedgekeurd. Open Vld was al langer vragende partij om bij de organisatie van verkiezingen niet telkens opnieuw dezelfde mensen te verplichten om bij te zitten in stem- of telbureaus. Vanaf de verkiezingen van 2024 houdt de overheid bij wie de functie van bijzitter heeft vervuld. Personen die dat in de toekomst 2 keer hebben gedaan, krijgen het recht om bij een volgende oproep om te zetelen een vrijstelling in te roepen.

 

Kamerleden Maggie De Block en Jasper Pillen (Open Vld) reageren tevreden: “In een stem- of telbureau zetelen is een burgerplicht. Dat is het geval voor iedereen die daarvoor in aanmerking komt maar wie dit engagement vanaf de verkiezingen van volgend jaar 2 maal opneemt, heeft in de toekomst het recht om daarvan af te zien.”

 

Pillen is eveneens schepen van Burgerlijke Stand in Brugge en ook hij stelt vast dat een groep van mensen consequent wordt opgeroepen om te komen zetelen: “Voor de ene persoon is dat al een groter probleem dan voor de andere maar van pakweg jonge ouders met een full time job kunnen we niet keer op keer vragen om een zondag op te offeren. Daar heb ik absoluut begrip voor en daarom willen we een signaal geven. Wie 2 keer zijn of haar burgerplicht heeft vervuld, heeft het recht om bij een volgende oproep een vrijstelling te vragen.”

 

Dat mensen ook in de toekomst wel meer dan 2 keer kunnen worden opgeroepen, vindt Pillen logisch: ”Heel wat mensen, ik denk bijvoorbeeld aan jong gepensioneerden, doen dat graag. Het zou onverstandig zijn om bereidwilligen na 2 keer automatisch de kans te ontzeggen om nog te zetelen als bijzitter. Dat zijn immers met mensen met ervaring die ervoor zorgen dat het stemmen en het tellen vlot verloopt. Die expertise willen we niet verloren laten gaan.”

 

De Block benadrukt dat de goedgekeurde regeling geldt voor de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen. “Voor de lokale en provinciale verkiezingen zijn de deelstaten bevoegd. Zij kunnen op een eenvoudige manier eenzelfde regeling invoeren waardoor een vrijstelling na 2 keer  in de toekomst voor alle verkiezingen mogelijk wordt. Mijn partij is daar ook op Vlaams niveau ook voorstander van en collega Somers zal de nodige initiatieven in dat verband nemen.”

 

FAQ

• Waarom worden de voorzitters uitgesloten van deze mogelijkheid?

De voorzitters nemen in het verkiezingsproces een bijzondere positie in. Zo wordt er bv. voorzien in een opleiding. We stellen ook vast dat veel voorzitters die functie plichtsbewust uitoefenen en dat ook graag doen, en bijkomend is een zekere ervaring in die functie van groter belang dan in het geval van de bijzitters.

• Waarom worden de ambtenaren uitgesloten van deze mogelijkheid?

De ambtenaren hebben in hun werk een toch wel aparte functie als ‘publieke dienaar’ (het idee van de ‘civil servant’ in het Engels) waardoor zij geen gebruik kunnen maken van de vrijstelling. Daarnaast is het ook belangrijk om nu al voldoende zekerheid in te bouwen wat betreft de beschikbaarheid van de bijzitters waardoor je een groep mensen hebt waar je altijd op kan rekenen. Het is een afweging tussen dit recht op vrijstelling dat we invoeren en de ordelijke organisatie van de verkiezingen, die niet in het gedrang mag komen.

• Waarom begint de teller pas vanaf 2024 te lopen?

De registratie kan pas van start gaan in 2024 omdat er een wettelijke basis nodig is om die gegevens bij te houden. Het is ook moeilijk voor de betrokken personen om hiervan het bewijs te leveren, en deze regeling zorgt ervoor dat bij de eerstvolgende verkiezingen in 2024 de bevoegde diensten niet in één keer geconfronteerd worden met een enorm aantal vrijstellingen waarvan de bewijswaarde nog moet worden nagegaan. Ook dit is een afweging tussen dit recht op vrijstelling dat we invoeren en de ordelijke organisatie van de verkiezingen, die niet in het gedrang mag komen.

• Geldt het verzoek voor alle toekomstige verkiezingen?

In principe wel. Personen die tweemaal hun burgerplicht hebben gedaan krijgen voor alle toekomstige verkiezingen een vrijstelling. Indien de deelstaten een gelijkaardige regeling aannemen, is het dan ook in een oogopslag duidelijk dat het verzoek ook voor de lokale verkiezingen geldt. De regeling sluit echter niet uit dat iemand hier geen gebruik van wenst te maken of dat deze in de toekomst zich wenst uit te schrijven.