Een Belg op vier geeft toestemming voor digitale uitwisseling van medische gegevens

Meer dan 2,8 miljoen Belgen hebben al hun toestemming gegeven voor de digitale uitwisseling van hun medische gegevens tussen zorgverstrekkers. Dat heeft minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block vandaag bekendgemaakt in de commissie Volksgezondheid. Minister De Block: “e-Gezondheid draagt bij tot de continuïteit van zorg en tot een vlotte multidisciplinaire samenwerking tussen zorgverleners. De voorwaarde is uiteraard dat zorgverleners de medische informatie over patiënten digitaal met elkaar mogen uitwisselen. Daarom is het essentieel dat zoveel mogelijk burgers hier hun toestemming voor geven.”

Maggie De Block: “Het is in het belang van de patiënten dat zorgverleners hen steeds kunnen behandelen op basis van de meest recente informatie uit hun medisch dossier. Ook als ze bijvoorbeeld tijdens een uitstapje naar de andere kant van het land op bezoek moeten bij een zorgverlener die ze nog nooit eerder hebben geconsulteerd. Dankzij die up-to-date informatie weet die zorgverlener bijvoorbeeld welke allergieën de patiënt heeft en beschikt hij of zij meteen over alle relevante informatie om sneller de juiste diagnose te stellen en eventuele dubbele onderzoeken te vermijden.”

Om het gebruik van e-Gezondheidsdiensten in ons land te stimuleren en te stroomlijnen, werd destijds het Actieplan e-Gezondheid 2013-2018 gelanceerd. Sindsdien ontwikkelde dit domein zich evenwel zo snel dat minister De Block en haar acht regionale collega’s van Volksgezondheid op 14 oktober 2015 een eerste actualisering voorstelden: het Actieplan e-Gezondheid 2015-2018. Eén van de doelstellingen die daarbij naar voren werden geschoven, was het bereiken van 2,75 miljoen geïnformeerde toestemmingen tegen begin dit jaar. En die kaap is vorige week gerond: op vrijdag 19 februari 2016 stond de teller op 2.810.291 toestemmingen. Ter vergelijking: op 2 februari 2014 hadden 32.228 burgers hun toestemming gegeven, op 2 februari 2015 waren dit er 598.964.

‘Met dank aan de zorgverleners’

Burgers kunnen hun geïnformeerde toestemming zelf registreren via een elektronisch formulier op het eHealth-platform, of ze kunnen dit laten doen door hun huisarts, hun apotheker of een andere zorgverlener, door hun ziekenfonds of door de opnamedienst van het ziekenhuis. Maggie De Block: “Ik wil de zorgverleners, de ziekenhuizen en de ziekenfondsen uitdrukkelijk bedanken voor hun inspanningen. Zonder hen stonden we nog niet zover vandaag.” De exponentiële groei van het aantal geïnformeerde toestemmingen toont dat technologieën en toepassingen voor digitale informatie-uitwisseling niet meer zijn weg te denken uit onze gezondheidszorg. Ze laten toe om de zorg voor patiënten zo efficiënt en zo vlot mogelijk te organiseren, met zo weinig mogelijk paperassen. Vanaf 2018 verdwijnen bijvoorbeeld geleidelijk aan de groene en witte doktersbriefjes en de klevertjes voor de mutualiteiten. Tegen 1 januari 2017 krijgt het elektronisch geneesmiddelenvoorschrift voorrang op het papieren voorschrift. Het papieren voorschrift verdwijnt dan in principe, tenzij de patiënt er uitdrukkelijk om vraagt. Tegelijkertijd biedt e-Gezondheid een unieke kans om de centrale positie van de patiënt te versterken. Een belangrijke doelstelling in deze context is het creëren van een persoonlijk luik van het elektronisch dossier (personal health record  of PHR) voor alle patiënten, zodat zij tegen het einde van deze legislatuur hun eigen medische gegevens kunnen inkijken.  

Hogesnelheidstrein

Tijdens de Kamercommissie Volksgezondheid over het Actieplan e-Gezondheid 2015-2019 gaf minister De Block vandaag een stand van zaken mee met nog enkele andere sprekende cijfers, die de snelle ontwikkeling van e-Gezondheid sinds het begin van deze legislatuur onderstrepen.

• Het totaal aantal transacties via het eHealth-platform bedroeg 4,26 miljard op jaarbasis in 2015, tegenover 1,86 miljard in 2014.
• Het aantal artsen dat actief gegevens deelt via de hubs steeg van 430 in oktober 2014 naar 5.442 in januari 2016.
• Het aantal apothekers dat het Gedeeld Farmaceutisch Dossier gebruikt, steeg in diezelfde periode van 936 naar 2.652.
• Het aantal berichten dat zorgverleners maandelijks met elkaar uitwisselen via de beveiligde eHealthBox, nam toe van 3 naar 4 miljoen tussen oktober 2014 en januari 2016.
• Het aantal keer dat een zorgverlener de verzekerbaarheid van zijn of haar patiënt online raadpleegt (is de patiënt in orde met zijn of haar ziekenfonds), steeg van 8 miljoen keer naar 16,5 miljoen keer per maand in diezelfde periode.

Minister De Block: “Ik heb het al gezegd tijdens de voorstelling van het geactualiseerde Actieplan 2015-2019: e-Gezondheid is vertrokken als een hogesnelheidstrein. Samen met mijn regionale collega-ministers van Volksgezondheid en met de zorgverleners op het terrein zal ik er de komende maanden en jaren alles aan doen om dit verhaal te doen slagen, in het belang van onze patiënt.” Naast het bereiken van het streefcijfer van 2,75 miljoen geïnformeerde toestemmingen zijn intussen al enkele andere doelstellingen uit het Actieplan e-Gezondheid 2015-2019 gerealiseerd, bijvoorbeeld:

• De governancestructuur voor het Actieplan e-Gezondheid is op poten gezet in samenwerking met de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid. Deze structuur volgt de verdere uitrol van het plan op en leidt alles in goede banen.
• In het medicomutakkoord 2016-2017 (het tarievenakkoord tussen de artsen en de ziekenfondsen) is de telematicapremie die huisartsen vroeger kregen voor het hebben van gecertificeerde software, vervangen door een premie voor het effectief gebruiken van e-Gezondheidsdiensten.
• In de gezondheidszorgbegroting voor 2016 is 40 miljoen euro extra ingeschreven op jaarbasis voor de digitalisering binnen de ziekenhuizen, bovenop de bestaande investering van 16 miljoen euro op jaarbasis.
• In samenwerking met Digital Agenda zijn er vier werkgroepen opgestart rond mobile health. Binnen die werkgroepen zal een strategie worden uitgestippeld voor het gebruik van mobiele toepassingen binnen onze gezondheidszorg, met de nodige garanties over de kwaliteit van apps, toestellen en metingen en over de privacy en de beveiliging van gegevens.
• Tegen april 2016 komt er één centraal dossier voor mensen met een beperking, waar alle betrokken professionals toegang tot krijgen. De uitwerking van dit ‘only once’-principe betekent een belangrijke vereenvoudiging voor alle betrokkenen.

Het volledige Actieplan is samen met andere informatie over e-Gezondheid te raadplegen via de website www.plan-egezondheid.be.

Thematische zitting

In 2016 worden in de commissie Volksgezondheid thematische vergaderingen georganiseerd als aanvulling op de gebruikelijke vraag-en-antwoord-zittingen. Parlementsleden kunnen tijdens zo’n zitting dieper ingaan op een aantal grote hervormingen die minister De Block realiseert. De thematische zitting over e-Gezondheid is de tweede in de rij, na de zitting over het Toekomstpact in januari. De komende maanden komen andere grote werven aan de beurt, zoals de hervorming van de ziekenhuisfinanciering, de geestelijke gezondheidszorg en de hervorming van het ‘KB nr. 78’ over de gezondheidsberoepen.

Geïnformeerde toestemming geven?

Burgers die hun toestemming willen geven, kunnen dit op verschillende manieren. 1. Via het digitale eHealth Consent op de website van het eHealth-platform. 2. Via de huisarts, de apotheker of een andere zorgverstrekker; via het ziekenfonds; via de opnamedienst van het ziekenhuis 3. Via het patiëntenportaal van bepaalde instellingen en zorgnetwerken (bijv. Réseau Santé Wallon). 4.Voor kinderen wordt de toestemming geregistreerd ofwel via hun KidsID ofwel op vraag van de ouders aan de hand van het identificatienummer van de sociale zekerheid.

Op 19 mei 2015 lanceerde het Riziv een campagne over deze informatie-uitwisseling, ‘Informatie delen is gezond’. In een animatiefilmpje werd duidelijk uitgelegd wat de voordelen zijn voor de patiënt als zorgverstrekkers hun gezondheidsgegevens met elkaar mogen uitwisselen. Op de website www.patientconsent.be kunnen burgers dit filmpje integraal bekijken, en ze vinden er ook antwoorden terug op verschillende vragen: wat houdt die geïnformeerde toestemming concreet in? Welke gegevens worden gedeeld? Wie heeft toegang tot die gegevens? Welke rechten heeft de patiënt? Hoe wordt de veiligheid en de vertrouwelijkheid van de gegevens gegarandeerd?